Қазақ әдебиеті пәнінен ашық сабақ

10 «ә» сынып  қазақ әдебиеті

Мұғалім:СейтжановаУмитжанНегметжановна

12.12.2017ж

Сабақтыңтақырыбы: Ұлы Абайдың өмірі мен шығармашылығы.Абайдыңтабиғат лирикасы.

Сабақтыңмақсаты: Абай өмірі мен

шығармашылығытуралымағлұмат беру, білімдерінкеңейту, қазақпоэзиясыныңасқарбиігі

Абай бейнесіне, шығармашылығынақұрмет, мақтанышсезімдерінояту.

Білімдік: табиғатжыршысы Абай

лирикаларыныңтақырыптарыжәнеолардыңөзіндікерекшеліктерінтаныту;

Тәрбиелік: туғанжерінің,

Отаныныңәсемтабиғатынқорғауға, оғанқамқорлықжасауғатәрбиелеу;

Дамытушылық:

оқушылардыңшығармашылыққабілетінарттыру, сөйлеумәдениетінжетілдіру.

Сабақтыңтүрі: дәстүрлі.

Сабақтыңтипі: жаңабілімдімеңгерту.

Сабақтыңәдістері: ойқозғау, сұрақ – жауап,

топтастыру, «Төртжолдыөлең», «Сиқырлытаяқша» талдау.

Көрнекілік: интерактивтітақта, Абай суреті,

Абайғақатыстыкітаптар, бүктемелер, топтықбелгілер.

Қолданылған технология: сын

тұрғысынанойлаустратегиясы.

Сабақтыңбарысы.

І.

Ұйымдастыру: 

     -

Оқушыларменсәлемдесу; 

     - Түгелдеу; 

     - Оқушылардытопқабөлу, назарынсабаққааудару;

2.

Қызығушылығынояту

Жүрегіңніңтүбінетереңбойла,

Мен біржұмбақадаммын, оны да ойла.

Соқтықпалы, соқпақсызжердеөстім,

Мыңменжалғызалыстымкінәқойма.

3. Үйтапсырмасынсұрау. Абай

Құнанбаевтыңөмірі мен шығармашылығын. «Кімжылдам» ойыныбарысындазымырансұрақтарарқылысұрапбекіту.(Карточкаменжұмыс)

1. Абай қайжерде, қашантуылған?

2. Абайдыңруы, қандайортаданшыққан?

3. Ақынныңшынесімікім?

4. Еңалғашқысауаташқанмолдасы?

5. Оданкейінбілімалғанордалары?

6. Оныңхалықәдебиетінсүйіпөсуінекімдерсебепкерболды?

7. Поэмалары.

8. Абай кімдердіаударған?

9. 17 – қарасөзінде «Үш –

ақнәрсеадамныңқасиеті» 

10. Ұлыақынтуралыжазылған роман – эпопея

қалайаталады?

4.Жаңа

білімдімеңгерту. Топқабөлу \асықарқылы\

І. Ойқозғау.

1-ШІ ТОП«Қазақтыңклассикалықәдебиетініңатасы,

қазақпоэзиясыныңкүншуақтыасқарбиігі»  --  

  МұхтарӘуезов.

2-ШІ ТОП.«Абайдыңтабиғатлирикасы, әсіресежылдыңтөртмезгілінсуреттейтінөлеңдері

– күштіақындықшеберлікпен, зормәдениетпенжазылған аса сұлу, сырлыжырлар.»

 ЗейноллаҚабдолов.

. Мағынанытану. (Кіріспесөз)

«Қыс» табиғатын Абай

бұданөзгешелеустильдесуреттеген. Бұл-нағызклассикалық поэзия

үлгісінентуғанөлең. Мұнда да табиғатқозғалыс-әрекеттегікүйдеалынады.

Бірақбұләрекеттабиғаттангөрі. Адамның-жандытіршіліктіңәрекетінеұқсайды. 

Абайдыңтабиғаттысуреттеудегіжаңашаізденісін,

өсу-өрлеуінтанытатынтуындылары-бұданкейінгікезектежазылғанкүзгеарналғанекіөлеңі

«Күз», «Қараша, желтоқсанменсолбір-екі ай».(1889) Бұлөлеңдердеөмір мен табиғатшындығыжаңашаидеялық-көркемдіктұрғыдаберілген.

«Жазғытұры» (1980) өлеңінде де Абай

бұлмезгілдіңөзінетәнсуреттерінжасайды.

Мұндатабиғатәлемінекіргенжаңалықтыңиесі-«ата-анадайелжірегенкүнніңкөзі»

көбірекайтылады. Ақынсезіміқыстанқысылыпшыққан ел қуанышынаортақтасады.  

  Абай қайөлеңдеболмасынтабиғат пен

қазақхалқыныңөмірінбайланыстыражырлаған.

Кемеңгерақынмәңгіқайталанбасбейнелісөзөрнегінжасады.(Абайдыңөміржолыслайдтанкөрсетіледі)

5.Топқа

бөлу-сарыжапырақ.жасылжапырақ,қарсуреті.

І Топ.

            ІІ Топ.        

        ІІІ Топ.

«Жаз»

            «Күз»        

           «Қыс»

І Топ:

«Жаз» өлеңіндегімезгілдіңерекшелігі.

ІІ Топ:

«Күз» өлеңіндегікүзгіауылкөрінісіқалайбейнеленген.

ІІІ Топ:

Ақынсуреттеуіндегіқысмезгіліқандай?

6.Сөздік

қоржын.  (Дәптерменжұмыс)

« Жаз » « Күз » « Қыс »

Бозбалалар – АбайдыңАқылбай,

Әбдірахмандегенбалалары. Шомшы –

астықекпегенауылдыңбасқажергетүйеменбарыпастықалыпқайтуы;

Күзеу – күздікауылқонатынжер. Ұшпа –

шашырандыбұлт.

Қондыбай, Қанай – руаттарыменаталатынауылдар.

Домбығу – үсік шалу.

7.Өлең

құрылысынаталдау ( әртопқакестетаратылады)

Өлеңніңтақырыбы:        

Жаз.       

Идеясы:      

Жазғытабиғаттыңкөркемкөрінісі..            

Лирика:     Табиғат.

 ШумақТармақБуынҰйқас

Өлеңніңтақырыбы:       Қыс.

Идеясы:    

 Малбаққанқазақдаласыныңқысқытіршілігі.          

 Лирика:    Табиғат

ШумақТармақБуынҰйқас

Өлеңніңтақырыбы:     Күз  

Идеясы: Көшпеліелдіңкүзгітіршілігі мен

табиғаттыңжүдеукөрінісі.              

Лирика:Табиғат

ШумақТармақБунақБуынҰйқас

 8. «Әнтыңдау»  (Сергіту)«Құлақтанкіріпбойдыалар,

жақсыән мен тәттікүй» депөзіайтқандай, Абай әнінеқұлақтүрсек.(«Желсізтүндежарық

ай» әніорындауында)

9.

Ойтолғаныс.

«Сиқырлытаяқша» стратегиясыарқылыоқушыларға ой

тастау.

- Оқушылар, енді Абай

өлеңдеріндегісуреттелгентабиғаткөрінісі мен

қазіргізаманныңтабиғаткөрінісіқандайекен?

 -

Сорғаайналған дала. 

- Ауаластанған. – Жан-жануарларазайған. – Су

көздері таза емес. – Түрліаурулартаралуда) Бұған не

себепболды?(Экологияныңбұзылуы. – Арал теңізініңтартылуы. – Атом

сынағыныңорналысуы. – Табиғатбайлықтарынтиімсізпайдалану. –

Адамдардыңтабиғаттықорғамауынан.) 8.Сабақты

пысықтауүшін 2 топқа «Ақын», «Табиғат»

9.Сенквейн.тақырыбына «Төрт жолды өлең» құрастыру

берілді.

     Мысалы:

    Сабақтыбекіту.

10. ЕлбасымызНұрсұлтанНазарбаевтың

«АбайдытануарқылыбізҚазақстандыәлемгетанытамыз, қазақхалқынтанытамыз, Абай

әрқашанұлттықұранымызболуытиіс» дегенқанатты  

сөзіменсабағымдықорытындылаймын.

11. Рефлексиялық - бағалаукезеңі

-

Әрқайсысыңөздеріңдіқандайадамболуымкерекдепойлайсыңдар?

(оқушылардыңойларынтыңдау)

-«Жақсысөз – жаназығы» - дейдіқазақ. Мынажүрекшенібір – бірімізгебереотырып,

қандайадам болу керектігінбілдіретінтілегіміздіайтайық:

Жүрекшесоңындамұғалімніңқолынақайтыпкеледі.

- Абай рухы - туғантілдіңтірегі.

Абай рухы - қазағымныңжүрегі.

Жырмаржаныжүрегіңдітолқытып,

12.Үйтапсырма:

 «Жазғытұрым» өлеңінжаттау.

 «Табиғатым мекенім»     тақырыбына

эссе жазып келіңдер.